Σε ποιους αναφέρεται ο όρος «επιζήσαντες»;
Αν και δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός, καθώς αρκετοί θεωρούν ως επιζήσαντα κάθε άτομο με καρκίνο από τη στιγμή της διάγνωσης, συχνότερα ο όρος αναφέρεται στα άτομα:
που ολοκλήρωσαν τη θεραπεία τους και δεν νοσούν
που συνεχίζουν να λαμβάνουν θεραπεία με στόχο τη μείωση του κινδύνου επανεμφάνισης της νόσου ή για να διαχειριστούν τον καρκίνο ως χρόνια νόσο, όπως στους καρκίνους του μαστού, του προστάτη, του ενδομητρίου και του παχέος εντέρου.
Πρέπει οι επιζήσαντες από καρκίνο να ακολουθούν συγκεκριμένο τρόπο ζωής;
Οι επιζήσαντες από τον καρκίνο ενθαρρύνονται να ακολουθούν έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής με στόχο τη μείωση της πιθανότητας επανεμφάνισης της νόσου, καθώς και άλλων χρόνιων νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και συνολικά τη μείωση του κινδύνου θνησιμότητας.
Οι σχετικές συστάσεις μέχρι στιγμής περιλαμβάνουν εκείνες που δίνονται στον γενικό πληθυσμό με στόχο την πρόληψη του καρκίνου και αναθεωρήθηκαν πρόσφατα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Έρευνας του Καρκίνου (World Cancer Research Fund International, WCRF, 2018). Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές που συνοψίζουν τα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής που πρέπει να ακολουθούν οι επιζήσαντες.
Σωματικό Βάρος
Προσπαθήστε να επιτύχετε και να διατηρήσετε ένα υγιές σωματικό βάρος.
Για να δείτε εάν έχετε υγιές βάρος, είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι βρείτε το Δείκτη Μάζας Σώματος σας εδώ.
Ειδικότερα, εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι φροντίστε να μειώσετε το σωματικό σας βάρος, μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής και αύξησης της σωματικής δραστηριότητας
Διατροφικές συνήθειες
Υιοθετήστε ένα πρότυπο διατροφής βασισμένο σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Βάλτε σαν στόχο την κατανάλωση τουλάχιστον πέντε μερίδων την ημέρα ποικιλίας εποχικών φρούτων και λαχανικών.
1 μερίδα λαχανικών αντιστοιχεί σε: 1 φλιτζάνι των 240 mL μαγειρεμένα ή ψιλοκομμένα ωμά λαχανικά, 2 φλιτζάνια των 240 mL ωμά πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. μαρούλι), 1 μέτριο αγγούρι, 2 μέτρια καρότα, 1 μεγάλη ντομάτα ή 1 φλιτζάνι των 240 mL τριμμένη ντομάτα.
1 μερίδα φρούτων αντιστοιχεί σε 120-200 γραμμάρια φρούτου: ~8 φράουλες, ~15 κεράσια, 1 μέτριο μήλο, πορτοκάλι, ροδάκινο, αχλάδι, μπανάνα, ½ ποτήρι φυσικός χυμός.
Περιορίστε την κατανάλωση μαγειρεμένου κόκκινου κρέατος σε λιγότερο από 350-500 γραμμάρια την εβδομάδα και αποφύγετε την κατανάλωση επεξεργασμένου (αλλαντικά, καπνιστά και παστά).
Αποφύγετε την κατανάλωση σακχαρούχων ποτών (ιδιαίτερα εκείνα στα οποία έχει προστεθεί ζάχαρη καθώς και τους έτοιμους φρουτοχυμούς).
Αποφύγετε ή περιορίστε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών σε έως δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ως ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες.
Δώστε προσοχή στην κατανάλωση αλατιού, περιορίζοντας τη χρήση κατά το μαγείρεμα και την κατανάλωση του φαγητού και αποφεύγοντας τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας (π.χ. παστά, τυριά, αλατισμένους ξηρούς καρπούς και σνακ)
Σωματική δραστηριότητα
Ενισχύστε τη σωματική δραστηριότητα στο πρόγραμμά σας και φροντίστε να είστε όσο το δυνατόν δραστήριοι εντός και εκτός σπιτιού. Βάλτε σαν στόχο τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα μέτριας έντασης άσκηση (π.χ. περπάτημα). Είναι σημαντικό, επίσης, να εντάξετε στο πρόγραμμά σας ασκήσεις ενδυνάμωσης (ασκήσεις με αλτήρες, καθίσματα, διατάσεις) τουλάχιστον δύο φορές μέσα στην εβδομάδα.
Συμπληρώματα διατροφής
Στόχος είναι η κάλυψη των διατροφικών αναγκών μόνο μέσω της διατροφής. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν συστήνονται εκτός συγκεκριμένων περιπτώσεων που διαπιστωθεί έλλειψη σε κάποιο θρεπτικό συστατικό από τον διαιτολόγο ή τον γιατρό σας. Επίσης, κανένα συμπλήρωμα διατροφής δεν έχει αποδειχθεί να προστατεύει έναντι της εμφάνισης καρκίνου γι’ αυτό και δε συστήνονται από τις Επιστημονικές Εταιρείες διεθνώς.
Συμπεράσματα
Ακολουθήστε έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες, βάζοντας έτσι στόχο να μειώσετε τον κίνδυνο για επανεμφάνιση της νόσου και άλλων χρόνιων νοσημάτων και βελτιώνοντας φυσικά την ποιότητα ζωής σας. Ωστόσο, ανάλογα με το ιστορικό του κάθε επιζήσαντα μπορεί να υπάρχουν επιπλέον ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες και στόχοι που θα πρέπει να συζητιούνται με έμπειρο διαιτολόγο.
Βιβλιογραφία
European Society for Medical Oncology (ESMO), Patient Guide on Survivorship, 2017. p. 3
World Cancer Research Fund International (WCRF), Cancer Survivors, Evidence on survivors of breast and other cancers. 2018
Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για Ενήλικες, Λαχανικά και φρούτα. p.21-31