Καθώς εξελίσσεται η Χρόνια Νεφρική Νόσος και διαταράσσεται η νεφρική λειτουργία, τα επίπεδα του καλίου του αίματος δεν μπορούν να μειωθούν αποτελεσματικά σε φυσιολογικά όρια, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται, συχνά, αυξημένα, ιδιαίτερα στα τελικά στάδια της νόσου. Η παρουσία υπερκαλιαιμίας σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών του καρδιακού ρυθμού, ενώ σε σοβαρά αυξημένα επίπεδα (>6.5 mmoL/L) καθίσταται ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Μία από τις βασικές παραμέτρους στη διαχείρισή της αποτελεί η διατροφή και η διαχείριση των τροφίμων, που καταναλώνονται. Το κάλιο περιέχεται σε μια ευρεία γκάμα τροφίμων, όπως κοτόπουλο, κρέας, γιαούρτι, ολικής άλεσης προϊόντα, όσπρια, φρούτα, λαχανικά κ.ά. Δυστυχώς, συχνά, πολλές οδηγίες δίνουν έμφαση στον σημαντικό περιορισμό των οσπρίων, των φρούτων, των λαχανικών και των προϊόντων ολικής άλεσης, Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα συγκεκριμένα τρόφιμα περιέχουν και σημαντικές ποσότητες άλλων πολύτιμων θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, και η κατανάλωσή τους έχει συσχετιστεί με οφέλη για την υγεία, όπως για παράδειγμα στη λειτουργία της καρδιάς.
Συνεπώς, δεν θα πρέπει να περιορίζονται αλόγιστα και χρειάζεται να δίνονται οδηγίες για την ορθή ενσωμάτωσή τους στο διαιτολόγιο. Αξίζει να αναφερθεί, επίσης, πως έχουν προταθεί και μελετηθεί επαρκώς, διάφορες τεχνικές, οι οποίες μπορούν να μειώσουν το περιεχόμενο κάλιο στο τελικό τρόφιμο, που θα καταναλωθεί. Έτσι, για παράδειγμα το βράσιμο του τροφίμου και η αλλαγή του νερού 2-3 φορές κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος αποτελούν διαδικασίες που μπορούν να «απομακρύνουν» ποσότητα καλίου από το αρχικό τρόφιμο.
Σε αυτό το σημείο, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθούν ορισμένα ζητήματα, τα οποία πρέπει να έχουμε υπόψιν μας. Αρχικά, οι όποιες οδηγίες, θα πρέπει να δίνονται εξατομικευμένα. Αυτό σημαίνει, ότι οι γενικές οδηγίες, που μπορεί να «διαβάσουμε» στο διαδίκτυο για αποφυγή τροφίμων, δεν απευθύνονται σε όλα τα άτομα, αλλά οι βιοχημικές εξετάσεις και άλλοι παράγοντες από το ιστορικό του εκάστοτε ατόμου, θα μας κατευθύνουν προς την ορθή διαχείριση. Αυτός είναι και ο λόγος, που δεν συνηθίζουμε να δίνουμε πλέον οδηγίες μέσω του διαδικτύου!
Έπειτα, πρέπει να αναφερθεί, πως το κάλιο χρησιμοποιείται, συχνά, και σαν «πρόσθετο» στα τρόφιμα, π.χ. για ενίσχυση γεύσης ή συντήρηση των τροφίμων. Τα πρόσθετα αυτά βρίσκονται συνήθως σε προμαγειρεμένα ή μακράς διάρκειας τρόφιμα, ξηρούς καρπούς, σάλτσες σε σκόνη, συσκευασμένα κρέατα, γεμιστά ζυμαρικά κ.ά. Έχει ιδιαίτερη σημασία, λοιπόν, να διαβάζουμε τη διατροφική ετικέτα τους, ώστε να αποφεύγουμε, όσο το δυνατόν, έτοιμα, επεξεργασμένα προϊόντα.
Τέλος, πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι η υπερκαλιαιμία δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της διαιτητικής πρόσληψης. Για παράδειγμα, φάρμακα, που χρησιμοποιούνται, συχνά, για την καρδιακή ανεπάρκεια, την υπέρταση, όπως και τα συχνά χρησιμοποιούμενα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη αποτελούν κοινή αιτία υπερκαλιαιμίας. Παράλληλα, παράγοντες, όπως η δυσκοιλιότητα αλλά και η υπεργλυκαιμία (π.χ. σε άτομα με ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη) μπορεί να σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα καλίου. Για αυτό και σε άτομα με χρόνια νεφρική νόσο, η διαχείριση πιθανής δυσκοιλιότητας είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Τα παραπάνω, λοιπόν, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Όπως προαναφέρθηκε, κρίνεται σημαντικό να δίνονται εξατομικευμένες οδηγίες, ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε ατόμου και όσον αφορά το κάλιο, να επιλέγονται τρόφιμα, τα οποία προσφέρουν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, στοχεύοντας, παράλληλα στη διαχείριση του. Αυτός είναι και ο στόχος μας στην Opus Nutrition. Αφού ληφθεί λεπτομερές ιστορικό, να δοθούν εξατομικευμένες προφορικές και γραπτές συμβουλές!
Βιβλιογραφία
Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Diabetes Work Group, KDIGO 2020 Clinical Practice Guideline for Diabetes Management in Chronic Kidney Disease, Kidney Int 2020 Oct;98(4S): S1-S115
MacLaughin et al, Nutrition in Kidney Disease: Core Curriculum 2022, Am J Kidney Dis. 2021 Dec 1; S0272-6386(21)00764-2