Είναι γεγονός, πως ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων με καρκίνο, που υποβάλλονται σε θεραπεία, αλλά και ατόμων, που έχουν υποβληθεί σε θεραπείες και είναι ελεύθεροι νόσου, χρησιμοποιεί ή έχει χρησιμοποιήσει διάφορα συμπληρώματα διατροφής. Κύριος στόχος, που οδηγεί στην αγορά τους, είναι η καλύτερη πορεία της νόσου, η αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων ενεργειών της θεραπείας (π.χ. πόνος, πληγές στο στόμα) και η μείωση της πιθανότητας επανεμφάνισης της νόσου. Έχουμε όμως στοιχεία, που να τεκμηριώνουν τη χρήση τους ή είναι ένα επιπλέον κόστος χωρίς πραγματικό όφελος;
Αρχικά, να αναφέρουμε, ότι μιλώντας για μικροθρεπτικά συστατικά εστιάζουμε σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, τα οποία επιτελούν μια σειρά από λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής στην παραγωγή ενζύμων, ορμονών και άλλων ουσιών. Γενικώς, οι συστάσεις για τη λήψη των συμπληρωμάτων τους αυτή τη στιγμή είναι ξεκάθαρες: Δεν θα πρέπει να λαμβάνονται αν δεν υπάρχει τεκμηριωμένη έλλειψη ή ανεπάρκεια, η οποία να αναγνωρίζεται από επαγγελματία υγείας. Όλοι οι επίσημοι φορείς συγκλίνουν σε αυτό το συμπέρασμα, καθώς αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν αξιόπιστα και ασφαλή δεδομένα, που να καταδεικνύουν κάποιο όφελος είτε στις θεραπείες είτε στη μείωση της πιθανότητας επανεμφάνισης της νόσου.
Μιλάμε για έλλειψη δεδομένων, γιατί δεν υπάρχει επαρκής αριθμός μελετών που να αξιολογούν αν υπάρχει κάποια επίδραση στη νόσο. Ακόμα και οι περιορισμένες μελέτες, που υπάρχουν, δεν δείχνουν μια ξεκάθαρη σχέση. Έτσι, αν και υπάρχουν κάποιες που δείχνουν ένα μικρό όφελος κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας, υπάρχουν μελέτες που καταδεικνύουν μείωση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών, κάτι που καθιστά «επικίνδυνη» τη χρήση τους. Συνεπώς, ελλείψει αξιόπιστων δεδομένων, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, ειδικότερα σε υψηλές δόσεις!!
Δυστυχώς, στην αγορά συναντάμε πολλά τέτοια συμπληρώματα μικροθρεπτικών συστατικών, που περιέχουν πολύ υψηλές δόσεις μικροθρεπτικών συστατικών. Αυτό μπορεί εύκολα να φανεί, αν κοιτάξει κανείς τα ποσοστά που αναγράφονται στην ετικέτα στο πίσω μέρος της συσκευασίας. Υπάρχουν συμπληρώματα, που μπορεί να περιέχουν, συγκριτικά με το 100% των αναγκών (που είναι πρακτικά η ποσότητα που καλύπτει την πλειονότητα το πληθυσμού) πολύ υψηλότερες δόσεις, π.χ. 4000%, 6000% ακόμα και 9000%, δηλαδή 90 φορές μεγαλύτερη ποσότητα. Αυτές οι υπερδόσεις, και ιδιαίτερα αντιοξειδωτικών (π.χ. σελήνιο, βιταμίνη E κλπ.) έχει φανεί πως μπορεί να επιδρούν αρνητικά στη θεραπεία, καθώς και σε άλλες διαδικασίες. Προσοχή επομένως, ιδίως σε τέτοια σκευάσματα.
Κατά τη διάρκεια θεραπειών, βέβαια, ορισμένα άτομα με καρκίνο οδηγούνται σε κακή κατάσταση θρέψης, καθώς είτε λόγω της ίδιας της νόσου είτε λόγω των θεραπειών, μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα, που δυσχεραίνουν την πρόσληψη τροφής. Θα αναρωτηθεί κάποιος λοιπόν, γιατί να μη λάβουν αυτά τα άτομα κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, αφού δεν καταναλώνουν επαρκή ποσότητα τροφίμων; Το ερώτημα είναι εύλογο, ωστόσο και σε αυτήν την περίπτωση χρειάζεται προσοχή, καθώς πολλά από τα συμπληρώματα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω μπορεί να επιδράσουν αρνητικά. Πάντα σε συνεννόηση, επομένως με τον/την θεράποντα/ουσα ιατρό και τον/την διαιτολόγο (με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος), αν κριθεί απαραίτητο και έπειτα από διερεύνηση και αξιολόγηση της συνολικής διατροφής, μπορεί να συστηθεί η λήψη κάποιου πολυβιταμινούχου συμπληρώματος, μόνον εφόσον περιέχει ποσότητα συστατικών κοντά στο 100% των αναγκών. Κοιτάζοντας, δηλαδή την ετικέτα του σκευάσματος, το αναγραφόμενο ποσοστό θα πρέπει να είναι κοντά στο 100%. Σε αυτήν την ποσότητα, θεωρείται ότι θα καλύψουμε ανάγκες, χωρίς να έχουμε τις αρνητικές επιδράσεις των υψηλών δόσεων.
Συμπερασματικά, η λήψη συμπληρωμάτων μικροθρεπτικών συστατικών δεν συστήνεται για τη διαχείριση των συμπτωμάτων ή για τη μείωση της επανεμφάνισης του καρκίνου. Ωστόσο, ένας/μία επαγγελματίας υγείας, πάντα εξατομικευμένα, θα μπορέσει να κρίνει, εφόσον τεκμηριώνεται κάποια πιθανή έλλειψη, αν χρειάζεται να «συμπληρωθεί» η διατροφή του ατόμου και με ποιο «ασφαλές» συμπλήρωμα. Και τονίζεται το ασφαλές, καθώς τα σκευάσματα αυτά στην πλειονότητά τους, δυστυχώς, δεν ελέγχονται από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), απλώς γνωστοποιείται η κυκλοφορία τους στην αγορά!! Εμπιστευθείτε, επομένως τον διαιτολόγο σας!